Analytische samenstelling
Voeding
Analytische compositie
Eiwit :
Groeiende vissen hebben voldoende eiwitten in hun voer nodig. Van de macronutriënten (eiwit, vet, koolhydraten) is eiwit het belangrijkste bij het voeren. Naast de absolute hoeveelheid eiwit is ook de verhouding tussen eiwit- en energiegehalte van het voer bepalend voor de optimale groei van een vis. Per procent ruw eiwit is ongeveer 0,4 – 0,5 MJ verteerbare energie nodig [1, 2, 3, 5] . Het tekortschieten in de benodigde energievoorziening brengt gevaren met zich mee en leidt tot een verhoogde afbraak van het eiwit. Dit betekent dat het ingenomen eiwit wordt gebruikt en gemetaboliseerd als energiebron. Dit betekent dat het niet langer beschikbaar is voor visgroei.
Als ernstig gevolg leidt deze slechte voederconversie ook tot verhoogde watervervuiling door verhoogde uitscheiding van stikstofverbindingen via de kieuwen (meer onder Verband tussen voersamenstelling en visgezondheid ). Als de energietoevoer voortdurend wordt overschreden, bestaat het risico op overgewicht en dit belast de koi. Hieronder staat het belang van vet in relatie tot eiwitten. Het is mogelijk om een deel van het eiwitgehalte in een voer te vervangen door vet. Dit effect wordt het eiwitbesparende effect genoemd. Sommige experimenten hebben aangetoond dat het bij een constant totaal energiegehalte mogelijk is om 5 - 12% eiwit te vervangen door vet zonder dat dit ten koste gaat van de groei. Dienovereenkomstig is het denkbaar om eiwitten gedeeltelijk te vervangen door vetten [2] . Dit betekent dat een voer geen eiwitgehalte van 50% hoeft te hebben om vergelijkbaar te zijn met natuurlijke voeding.
Nutritioneel is een voer met een verhoogd vetgehalte en 40% eiwit net zo nuttig als een voer met een laag vetgehalte en een eiwitgehalte van meer dan 50%. Een voordeel van dit hogere vetgehalte is een lagere totale eiwituitscheiding. Hierdoor is het vijverwater minder vervuild met voedingsstoffen (algen) zoals nitriet/nitraat, ammoniak/ammonium. Bovendien kan de totale hoeveelheid voer worden verminderd. Het vet is daarom van enorm belang voor de energie-evaluatie. Vet vervult hierbij de rol van de belangrijkste energiedrager voor de eiwit/energieverhouding.
Om de vissen goed te laten groeien mag het eiwitgehalte van een voer niet minder zijn dan 30% [4] . De kwaliteit van een eiwit wordt bepaald door de verteerbaarheid ervan. Dit wordt voor een groot deel bepaald door de herkomst ervan. Dierlijke eiwitten zoals vismeel hebben een zeer goede verteerbaarheid van 95%. Plantaardige eiwitbronnen, zoals tarwe-eiwit, geïsoleerd soja-eiwit of sojameel, zijn met 60 – 85% iets minder verteerbaar [3, 4] . Dit leidt niet alleen tot meer watervervuiling, maar ook tot een hogere voerbehoefte. Meer over de verteerbaarheid van eiwitten vind je in het artikel aminozuren.
Wetenschappelijke bronnen:
[1] Schäperclaus, W. & Lukowicz, MV (1998): Lehrbuch der Teichwirtschaft . 4e herziene druk. parij Berlijn, pp. 51 – 209.
[2] Otto, D. (2016): Studies naar de samenstelling van commercieel verkrijgbaar voer voor koi en andere karpersoorten. Bachelorscriptie. Faculteit Landbouw- en Milieuwetenschappen, Universiteit van Rostock
[3] Spannhof, L. & Steffens, W. (1995): Inleiding tot de visfysiologie . dr Kovac̆, Hamburg.
Aminozuren :
Eiwitten in voldoende hoeveelheid en kwaliteit zijn van bijzondere waarde voor het dier. De structuur van een eiwit wordt bepaald door de samenstelling van zijn aminozuren. In de diervoeding is het aminozuurprofiel een cruciale kwaliteitsparameter.
Aminozuren worden onderverdeeld in essentiële en niet-essentiële aminozuren. Koi kunnen essentiële aminozuren niet synthetiseren, dus deze moeten via voedsel worden ingenomen. Daarentegen kunnen de koi uit de essentiële aminozuren zelf niet-essentiële aminozuren aanmaken.
Alleen het gehalte aan essentiële aminozuren kan worden gebruikt om de eiwitkwaliteit te beoordelen. Precies volgens het principe van Liebig's vat (Liebig's wet van het minimum) kan onvoldoende inname van essentiële aminozuren leiden tot groeivermindering [1] . Dit betekent dat de koi alleen de individuele aminozuren voor groei kunnen gebruiken totdat de behoefte aan een essentieel aminozuur is ondermijnd. Het maakt niet uit hoe hoog de hoeveelheid van de overige essentiële aminozuren is, er vindt slechts groei plaats tot aan dit ene beperkte essentiële aminozuur.
Eén van de essentiële aminozuren is het zwavelhoudende aminozuur methionine.Als het gehalte aan dierlijke eiwitten in het voer onvoldoende is, heeft dit aminozuur een beperkende werking op de algehele groei [1] . Een van de belangrijkste rollen van methionine in het eiwitmetabolisme is de betrokkenheid ervan bij de opbouw van spiereiwitten. Veel in de handel verkrijgbare koivoersoorten hebben een ongunstig aminozuurprofiel, dat niet voldoet aan de behoeften van de koi en leidt tot een slechtere voederconversie [2] .
Aminozuren zijn nauw verwant aan elkaar. Tot op zekere hoogte is het visorganisme in staat om niet-essentiële aminozuren zelf te synthetiseren en daardoor andere aminozuren te vervangen. Tot op zekere hoogte kunnen methionine, tyrosine en fenylalanine worden vervangen door cysteïne [3] .
Hoe hoog de behoefte aan essentiële aminozuren in het eiwit moet zijn, wordt bepaald door de aminozuursamenstelling van de vis zelf. Hoe meer het aminozuurprofiel van het voer op elkaar lijkt, hoe beter verteerbaar het eiwit lijkt te zijn voor het dier [1] . Vismeel vertoont een hoge gelijkenis in het aminozuurprofiel. Om deze reden is een hoog aandeel vismeel in het voer gunstig voor koi en dient het als teken van hoogwaardig koivoer [2].
Wetenschappelijke bronnen:
[1] Geldhauser, F. & Gerstner, P. (2011): De vijverherbergier. Karper en kleine vissen . 9e herziene druk. Ulmer Stuttgart, pagina 76 – 93.
[2] Schreckenbach, K. (2015): Karpers voeren in vijvers: Koi-hobby . Instituut voor Binnenvisserij e. V. Potsdam-Sacrow.
[3] Schäperclaus, W. & Lukowicz, MV (1998): Leerboek over viskwekerijen . 4e herziene druk. parij Berlijn, pp. 51 – 209.
[4] Steffens, W. & Arlinghaus, R. (2008): De karper. Cyprinus carpio L.; [met 47 tafels]. 6e herziene en uitgebreide editie. Westarp-Sci. Hohenwarsleben, blz. 61.
Koolhydraten :
Koolhydraten met een korte keten worden zelden aangetroffen in het natuurlijke dieet van een karper, omdat het aandeel koolhydraten in natuurlijke voeding laag is. Als er dierlijke voedselbronnen beschikbaar zijn voor de karper, zijn schaaldieren, insectenlarven of weekdieren de belangrijkste voedselbronnen. Anders maakt de karper ook gebruik van beschikbare plantaardige voedselbronnen zoals algen en andere plantaardige componenten.
Bij de genoemde plantaardige en dierlijke voedselbronnen is het aandeel koolhydraten relatief laag. Op basis van deze kennis is de karper niet afhankelijk van koolhydraten en haalt hij zijn energie voornamelijk uit vet en eiwitten. Deze stelling werd bewezen in een onderzoek waarbij de karpers uitsluitend op koolhydraatvrij voer werden gehouden zonder dat zij gebreksverschijnselen vertoonden [1] .Koolhydraten kunnen tijdens de spijsvertering op twee manieren in het koi-organisme worden gemetaboliseerd. Enerzijds worden koolhydraten vanwege hun snelle afbraak vooral gebruikt voor de energievoorziening. Aan de andere kant kan energie worden opgeslagen als er een overaanbod is van suikerhoudende verbindingen met een korte keten. Dit gebeurt in de vorm van glycogeen in de lever of in de spierweefsels of in de adipocyten als vetweefsel.
Als er sprake is van een teveel aan koolhydraten in verband met onvoldoende eiwitvoeding, zal deze vetopslag toenemen. Het resultaat is een slechte groei en een verminderde voederconversie [1] . Voer met een laag eiwitgehalte maar een hoog koolhydraatgehalte leidt ertoe dat de koi zwaarlijvig worden, wat betekent dat het gebrek aan eiwit hen ook verhindert om te groeien.
Het grootste deel van het koolhydraatgehalte in veevoer is afkomstig van graanzetmeel (met name tarwe). Graanzetmeel vertoont een hoge verteerbaarheid en kan tot 85 - 90% verteerd worden door karpers [2] . Het koolhydraatgehalte in een hoogwaardig koivoer moet minder dan 20% zijn. Productietechnisch is het in geëxtrudeerd koivoer niet mogelijk om volledig zonder koolhydraten te doen.
Wetenschappelijke bronnen:
[1] Wilson, RP (1991): Handbook of Nutrient Needs of Finfish . CRC-pers. Boston, blz. 35.
[2] Schäperclaus, W. & Lukowicz, MV (1998): Lehrbuch der Teichwirtschaft . 4e herziene druk. parij Berlijn, blz. 51 – 209.
Vet :
In de natuurlijke samenstelling van natuurlijke voeding worden naast eiwitten vrijwel uitsluitend vetten in de droge stof aangetroffen. In tegenstelling tot koolhydraten en eiwitten bevat vet een aanzienlijk hogere energiedichtheid.
Hierdoor speelt het een cruciale rol in de stofwisseling van een koi. Vetten vervullen niet alleen de functie van energievoorziening in het organisme, ze zijn ook betrokken bij de structuur van de celwanden en dienen als dragerstof voor in vet oplosbare vitamines. Omdat de koi het grootste deel van zijn energie uit de vetmoleculen haalt, kan een betere eiwitbenutting worden bereikt met een toenemend vetaanbod. Eiwitten worden dus beschermd en niet afgebroken voor energieproductie [1] .
Sommige experimenten hebben aangetoond dat het bij een constant totaal energiegehalte mogelijk is om 5 - 12% eiwit te vervangen door vet zonder dat dit ten koste gaat van de groei. Dienovereenkomstig is het denkbaar om eiwitten gedeeltelijk te vervangen door vetten [2] . Dit effect wordt het eiwitbesparende effect genoemd. Dit betekent dat een voer niet meer dan 50% eiwit hoeft te bevatten om vergelijkbaar te zijn met natuurlijke voeding. Vanuit voedingsoogpunt is een voer met een verhoogd vetgehalte en 40% eiwit net zo nuttig als een voer met een laag vetgehalte en een hoog eiwitgehalte van boven de 50%. Een voordeel van dit hogere vetgehalte is een lagere totale eiwituitscheiding. Bovendien kan de totale hoeveelheid voer worden verminderd.
Bijgevolg wordt er enorm veel belang gehecht aan vet als het gaat om energie-evaluatie. Vet is daarbij de belangrijkste energiebron voor de eiwit/energieverhouding. Hoogwaardig voer gebruikt meervoudig onverzadigde vetzuren van voornamelijk zeedieren (visolie) en slechts kleine hoeveelheden uit plantaardige bronnen.
Voedermiddelen met een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren (zoals in visolie) worden na verloop van tijd ranzig (oxidatieve processen). Om deze reactie te voorkomen worden antioxidanten (bijvoorbeeld BHT) aan het voer toegevoegd om het voortdurende oxidatieproces te stoppen. Met 88 - 95% hebben vis- en plantaardige oliën een hoge verteerbaarheid en zijn ze een goede energiebron voor het voederen [2] .
Wetenschappelijke bronnen:
[1] Steffens, W. & Arlinghaus, R. (2008): De karper. Cyprinus carpio L.; [met 47 tafels]. 6e herziene en uitgebreide editie. Westarp-Sci. Hohenwarsleben, blz. 61.
[2] Schäperclaus, W. & Lukowicz, MV (1998): Leerboek over vijverbeheer . 4e herziene druk. parij Berlijn, blz. 51 – 209.
Ruwe vezel :
Ruwe celstof is niet van groot belang bij het voeren van koi. Vanuit het oogpunt van diervoeding vervullen ruwe vezelbestanddelen de functie van ruwvoer. Over het algemeen zijn ruwe vezels de structurele componenten van planten en insecten, waardoor ze structuur en vorm krijgen. Ruwe celstof bestaat voornamelijk uit cellulose, hemicellulose, lignine, pectine en chitine.
Het gebruik van ruwe vezelrijke componenten wordt laag gehouden, omdat koikarpers deze structuren niet kunnen verteren. Ruwe celstof bevordert alleen de chymuspassage (beweging van de voedselpulp in het darmkanaal), maar kan nauwelijks gebruikt worden voor de energievoorziening. Het percentage ruwe celstof dat hiervoor nodig is, is te laag. Ook de bacteriële afbraak in het spijsverteringskanaal moet als marginaal worden beschouwd en vertoont geen significante verbetering van de verteerbaarheid [1] . Een hoog gehalte aan ruwe celstof is bovendien nadelig omdat het gehalte aan ruwe celstof de verteerbaarheid van voedingsstoffen aanzienlijk vermindert.
In sommige onderzoeken werd gevonden dat de verteerbaarheid van voedingsstoffen afnam naarmate het cellulosegehalte toenam. Door het gehalte aan ruwe vezels te verhogen, wordt het percentage eiwit- en vetverbruik aanzienlijk verlaagd. Op basis van deze kennis zou het ruwe vezelgehalte van een mengvoeder onder de 5% moeten liggen [2] . Uit onderzoek is gebleken dat het ruwe celstofgehalte in veel in de handel verkrijgbare koivoersoorten hoger is dan aangegeven [3] .
Wetenschappelijke bronnen:
[1] Bergot, F. & Breque, J. (1981): Etude de l'utilisation spijsvertering d'une cellulose purifiée chez la truite arc-en-ciel (Salmo gairdneri) et la carpe commune (Cyprinus carpio) . In: Reprod. nutr. Ontwikkelen. 21 (1), blz. 83 – 93.
[2] Steffens, W. & Arlinghaus, R. (2008): Der Karpfen. Cyprinus carpio L.; [met 47 tafels]. 6e herziene en uitgebreide editie. Westarp-Sci. Hohenwarsleben, blz. 61.
[3] Otto, D. (2016): Onderzoek naar de samenstelling van commercieel verkrijgbaar voer voor koi en andere karpersoorten. Bachelorscriptie. Faculteit Landbouw- en Milieuwetenschappen, Universiteit van Rostock
Mineralen en vitaminen :
Vitaminen omvatten organische stoffen die nodig zijn voor het metabolisme van organismen. Sommige stoffen kunnen vissen zelf synthetiseren, sommige moeten extern worden ingenomen. De voerindustrie voegt aan het volledige voer vitamine- en mineralenmengsels toe, die zijn afgestemd op de behoefte van de karper en door de meeste fabrikanten in vrijwel identieke concentraties worden toegevoegd.
Vissen kunnen via hun huid en kieuwen een grote verscheidenheid aan mineralen opnemen. Mineralen zoals natriumchloride (NaCl), kalium (K), ijzer (Fe), zink (Zn), magnesium (Mg), calcium (Ca), koper (Cu) en jodium (I) behoren tot de bulk- en sporenelementen .
Een stof die veel gebruikt wordt door diervoederfabrikanten is montmorilloniet. Montmorilloniet is een kleimineraal dat bedoeld is om de mineralen na te bootsen die in Japanse moddervijvers worden aangetroffen. Gehoopt wordt dat dit kleimineraal zal resulteren in gezondere vissen met expressievere kleuren. Er is weinig bekend over hoe het werkt.
De twee belangrijkste stellingen spreken van een verbeterde toevoer van mineralen of een eliminatie van gifstoffen, waardoor het organisme wordt ontlast. Hierdoor kan de vis meer energie steken in de kleurontwikkeling. Er zijn momenteel verschillende onderzoeken hierover, die nog geen betrouwbare resultaten opleveren.
Wetenschappelijke bronnen:
Hierover zijn nog geen betrouwbare resultaten gepubliceerd.
Terug naar het gidsoverzicht